«Κάτω από τις λάσπες σε αρχαία ρωμαϊκά λουτρά, η μεγαλύτερη ανακάλυψη μπρούντζινων που προέκυψε ποτέ στην Ιταλία, θα ξαναγράψει την ιστορία των ετρουσκο-ρωμαϊκών αγαλμάτων ».
Μία πολύ σημαντική αρχαιολογική ανακάλυψη έγινε στο San Cassiano dei Bani στην Τοσκάνη κάτω από τη λάσπη και τα θερμά νερά της περιοχής, η οποία είναι γνωστή εδώ και αιώνες για τη γεωθερμική ενέργεια και τα ιαματικά λουτρά της.
Ιταλοί αρχαιολόγοι ανέσκαψαν 24 εξαιρετικής ποιότητας μπρούτζινα αγάλματα , πέντε από τα οποία έχουν ύψος σχεδόν ένα μέτρο και είναι καλοδιατηρημένα. Μαζί, μεγάλος αριθμός επιγραφών στα ετρουσκικά και λατινικά, καθώς και χιλιάδες νομίσματα, σε ένα χώρο που λειτουργούσε ως ιερός ναός.
Τα περισσότερα χρονολογούνται μεταξύ του 2ου αι. π.Χ. και του 1ου αι. μ.Χ., μια ιστορική περίοδο σημαντικών μετασχηματισμών στην αρχαία Τοσκάνη, κατά τη μετάβαση μεταξύ Ετρούσκων Ρωμαίων. Σε αυτήν την εποχή των συγκρούσεων μεταξύ της Ρώμης και των ετρουσκικών πόλεων, αλλά και των αναταράξεων εντός της Ρώμης, στο ιερό του Bagno Grande οι αριστοκρατικές οικογένειες των Ετρούσκων, σε μια εποχή επεκτατικότητας και πολιτιστικής ώσμωσης, αφιέρωναν αγάλματα στο “ιερό ύδωρ”. Ένα μοναδικό πολυπολιτισμικό και πολυγλωσσικό πλαίσιο, που περιβάλλεται από πολιτική αστάθεια και πόλεμο.
«Μια ανακάλυψη που θα ξαναγράψει την ιστορία», είπε στο ιταλικό πρακτορείο ANSA ο αρχαιολόγος Jacopo Tampoli, ο νεαρός λέκτορας στο Πανεπιστήμιο της Σιένα που ηγείται του έργου από το 2019, προσθέτοντας ότι «περισσότεροι από 60 ειδικοί από όλο τον κόσμο εργάζονται ήδη στην ανασκαφή».
Όπως σημειώνει η Υπουργική ανακοίνωση, «είναι η μεγαλύτερη «εναπόθεση» μπρούτζινων αγαλμάτων της ετρουσκικής και ρωμαϊκής περιόδου που ανακαλύφθηκε στην Ιταλία και ένα από τα σημαντικότερα σε ολόκληρη τη Μεσόγειο: απαράμιλλη, επειδή, μέχρι τώρα, ήταν κυρίως γνωστά μόνο αγάλματα από τερακότα αυτής της περιόδου».
Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, «το ιερό με τις λίμνες που αναβλύζουν, τις επικλινείς αναβαθμίδες, τις βρύσες και τους βωμούς, υπήρχε τουλάχιστον από τον 3ο αι. π.Χ. και παρέμεινε ενεργό μέχρι τον 5ο αι. μ.Χ., οπότε έκλεισε αλλά δεν καταστράφηκε στη χριστιανική εποχή. Οι λίμνες σφραγίστηκαν με βαριούς πέτρινους στύλους και οι θεότητες αποτέθηκαν με σεβασμό στο νερό».
Τα μπρούντζινα του San Casciano απεικονίζουν τις θεότητες που λατρεύονται στο ιερό, μαζί με τα όργανα και τα ανατομικά μέρη για τα οποία ζητήθηκε η θεραπευτική παρέμβαση της θεότητας μέσω των ιαματικών λουτρών. Αγάλματα της Υγείας και του Απόλλωνα αναδύθηκαν ξανά από την καυτή λάσπη, καθώς και ένα μπρούντζινο που θυμίζει τον διάσημο Ρήτορα, γνωστό και ως L’Arringatore, που ανακαλύφθηκε στην Περούντζια και στις ιστορικές συλλογές του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου της Φλωρεντίας.
«Η σημασία της μεθόδου που χρησιμοποιείται σε αυτή την ανασκαφή αντιπροσωπεύεται επίσης από τη συνεργασία ειδικών κάθε κλάδου: από αρχιτέκτονες έως γεωλόγους, από αρχαιοβοτανολόγους έως ειδικούς στην επιγραφική και νομισματική», εξηγεί ο Διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιολογίας του MiC, Luigi La Rocca.
Ο νέος υπουργός Πολιτισμού, Gennaro Sangiuliano, έχει ήδη επισκεφθεί το εργαστήριο αποκατάστασης όπου θα πραγματοποιηθούν οι χειμερινές εργασίες αποκατάστασης και καθαρισμού των αγαλμάτων και δήλωσε ότι πρόκειται για «ένα εξαιρετικό εύρημα που επιβεβαιώνει για άλλη μια φορά ότι η Ιταλία είναι μια χώρα τεράστιους και μοναδικούς θησαυρούς. Η διαστρωμάτωση διαφορετικών πολιτισμών είναι μοναδική στην ιταλική κουλτούρα».
Ο Γενικός Διευθυντής Μουσείων του Υπουργείου Πολιτισμού, Massimo Osana, περιέγραψε την ανάκτηση των αγαλμάτων ως για την «πιο σημαντική ανακάλυψη από το 1972 και την εύρεση των μπρούτζινων πολεμιστών του Ριάτσε», αρχαίων ελληνικών αγαλμάτων του 5ου αι. π.Χ. που βρέθηκαν διατηρημένα υποβρύχια, σε σχεδόν τέλεια κατάσταση, από έναν δύτη στα ανοικτά των ακτών του Ριάτσε (Riace), στην Καλαβρία. Μάλιστα, όπως επισημαίνει το ιταλικό ANSA, ο Osana μόλις ενέκρινε την αγορά ενός παλατιού του 16ου αιώνα που θα φιλοξενεί τα ευρήματα του μελλοντικού αρχαιολογικού πάρκου.
Η ανασκαφική προσπάθεια στο San Casciano πλέον σταμάτησε καθώς ξεκινά η χειμερινή αποκατάσταση των αντικειμένων. Η ανασκαφή θα συνεχιστεί την άνοιξη.